Մերձավոր Արևելքի զենքի արդյունաբերությունը Եգիպտոսում

Եգիպտական զենքի արտադրությունը սկսվում է 1820-ական թվականներին՝ Մուհամմադ Ալիի կառավարման ժամանակաշրջանից: Այն ներառում էր ռազմանավեր, հրետանի, հրացաններ, ռումբեր և զինամթերք: Ե՛վ ռեսուրսները, և՛ շուկան խիստ ներքին էին: Բայց եվրոպական ճնշման ներքո 1840-ական թվականներին օբյեկտները լուծարվեցին: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո գերմանացի, շվեդ և ֆրանսիացի փորձագետների օգնությամբ Եգիպտոսը սկսեց ժամանակակից զենքի արտադրությունը: Կառավարությունը 1950-ականների կեսերին կառուցեց զինամթերքի և փոքր զենքի գործարաններ։ 1950 թվականին  Կահիրեի մերձակայքում գտնվող Հելվանում ստեղծվել է ավիացիոն գործարան՝ առաջնային կարգավորող սարքեր և կործանիչների նախատիպեր արտադրելու համար, իսկ «Helwan Engine» ընկերությունը ստեղծվել է 1960 թվականին՝ ինքնաթիռների շարժիչներ արտադրելու համար: Զարգացած արդյունաբերության Սակրի գործարանը, որը ստեղծվել է 1953 թվականին Հելիոպոլիսում՝ Կահիրեի մեկ այլ արվարձանում, զինամթերքի արտադրամաս էր, որը սկսել էր հրթիռներ մշակել 1960-ականներին: Այս բոլոր ջանքերը հիմնված էին ներմուծվող տեխնոլոգիայի վրա: 1960-ական թվականներին Եգիպտոսի արդյունաբերությունը կառուցեց մի քանի հարյուր ինքնաթիռ, որոնց մի մասն արտահանվել է։ Սակայն Խորհրդային միությունը, որն այն ժամանակ Եգիպտոսի զենքի գլխավոր մատակարարն էր, խրախուսում էր տեղական զենքի արտադրությունը: Զենքի գործարանները բախվեցին ֆինանսական դժվարությունների, և շատերը փակվեցին 1960-ականների վերջին: Բացի թեթև սպառազինության արտադրությունից՝ Եգիպտոսի ռազմական արդյունաբերությունն աշխատում էր միայն ներմուծվող զենքի վերանորոգման և պահպանման վրա։

Եգիպտոսը խզեց իր հատուկ հարաբերությունները Խորհրդային միության հետ 1973 թվականից հետո և դիմեց Արևմուտքին։ 1973 թվականի հոկտեմբերի պատերազմը և նավթի գների աճը խթանեցին Եգիպտոսի ռազմական արդյունաբերության ընդլայնման ծրագրերը: Այդպես վարվեց նաև «ինֆիթահի» նոր տնտեսական ծրագիրը, որի նպատակն էր բացել Եգիպտոսի տնտեսությունն օտարերկրյա ընկերությունների համար և ընդլայնել արտահանումը: Սադաթի ռեժիմն առաջարկել էր կառուցել ռազմարդյունաբերական համալիր, որը կոչվում էր «Արդյունաբերությունների արաբական կազմակերպություն» (AOI): AOI-ն հիմնված էր այն գաղափարի վրա, որ սաուդցիներն ու նրանց գործընկերները կտրամադրեն կապիտալը. Վաշինգտոնը, Լոնդոնը և Փարիզը կտրամադրեն տեխնոլոգիան ու կապիտալ սարքավորումները, Եգիպտոսը կներդնի իր չորս գոյություն ունեցող սպառազինության գործարանները՝ ինքնաթիռների և շարժիչների գործարանները Հելվանում, Սակր զինամթերքի գործարանը Հելիոպոլիսում և «Kader» գործարանը (ինքնաթիռներ և զրահատեխնիկա), ինչպես նաև մոտ 15.000 պատրաստված աշխատող: AOI-ն պաշտոնապես ստեղծվել է 1975 թվականին, և 1977-1978 թվականներին ձեռք են բերվել որոշ հավաքների և արտոնագրման համաձայնագրեր, սակայն Սաուդյան Արաբիան և Ծոցի մյուս երկրները դադարեցրել են ֆինանսավորումը 1979 թվականին՝ ի պատասխան Եգիպտոս-Իսրայել-ԱՄՆ խաղաղության պայմանագրի: Եգիպտոսն այդ պահին ստանձնել է կոնսորցիումի ամբողջական վերահսկողությունը՝ ԱՄՆ-ից և Ֆրանսիայից վարկերով և որոշ գումարներով զենքի արտահանումից: 1984 թվականից ի վեր տեղեկություններ են ստացվել Սաուդյան Արաբիայի ֆինանսավորման նորացման մասին:

AOI-ի տարեկան արտադրությունը 1980-ականների սկզբին կազմում էր մոտ 100 միլիոն դոլար: Այս արտադրանքի մեծ մասը եգիպտական ուժերինն էր, թեև Եգիպտոսն արտահանում է Իրաք արաբական և աֆրիկյան որոշ այլ երկրներ նույնպես:

«Military Production Industries»-ը (MPI) պաշտպանության նախարարության ենթակայության տակ գտնվող, կառավարության կողմից վերահսկվող սպառազինության համալիր է, որնն առանձին է AOI-ից: MPI-ն ունի 15 գործարան, հիմնականում Կահիրեի արվարձաններում։ Տարեկան 240 միլիոն դոլար արժողությամբ փոքր զենքի և զինամթերքի նրա արտադրությունը հիմնականում տեղական օգտագործման համար է: Երկու կոնսորցիումները միասին վերահսկում են 24 գործարան և ունեն 70.000-ից մինչև 100.000 աշխատուժ: AOI-ի նախագծերը ստեղծել են Եգիպտոսի օդատիեզերական արդյունաբերությունը: 1982-1985 թվականներին Հելվանի գործարանը հավաքել է մոտ 37 ֆրանսիական «Ալֆա» ռեակտիվ ինքնաթիռներ, որոնց բաղադրիչների մոտ կեսը տեղական էր, ներառյալ փեղկերը, ղեկը, պոչերը և որոշ ավիոնիկա: Այժմ գործարանը հավաքում է չինական «F-7» (MiG-21) կործանիչներ և սկսում է հավաքել «Mirage 2000» կործանիչներ: «Kader» գործարանը, հավանաբար Սաուդյան Արաբիայի ֆինանսավորմամբ, պատրաստում է 110 բրազիլական «EMB-312 Tucano» դասընթացավար, որոնցից 80-ը՝ Իրաքի համար: Մասնավոր ֆինանսավորվող արաբ-բրիտանական ուղղաթիռային նոր ընկերությունը հավաքում է ամսական երկու կամ երեք «Գազել» թեթև ուղղաթիռ, «Aerospatiale»-ը նաև համաձայնվել է տրամադրել «Super Puma» ուղղաթիռի հավաքման տեխնոլոգիան: Հելվանում երեք գործարան հավաքում, վերանորոգում և հիմնանորոգում է ինքնաթիռների շարժիչները: «Benha Electronics Factory»-ն, «Westinghouse»-ի հետ համատեղ արտադրության համաձայնությամբ, հավաքում է ռադիոտեղորոշիչ համակարգեր: Այն ունի 3000 աշխատուժ, իսկ տարեկան շրջանառությունը կազմում է 70 միլիոն եգիպտական ֆունտ: Եգիպտոսը նախագծել և զարգացրել է «Վալիդ» զրահափոխադրիչը 1960-ականներին։ «General Dynamics» ամերիկյան ընկերությունը 1984 թվականին պայմանագիր է կնքել Կահիրեի սահմաններից դուրս տանկերի գործարան կառուցելու համար: Ամերիկյան և բրիտանական ընկերությունները մրցակցել են խորհրդային հրետանու արդիականացման համար գործիքներ մատակարարող պայմանագրերի համար: 1982-ին Եգիպտոսն Իրաքին է վաճառել 1 միլիարդ դոլար արժողությամբ վերանորոգված խորհրդային ռազմական տեխնիկա, և Իրաքի զենքի առևտուրը շարունակել է զարգանալ դրա շնորհիվ:

Եգիպտոսը ներկայումս հավաքում է բրիտանական «Swingfire» հակատանկային հրթիռը և խորհրդային «SA-7» ու «SA-2» դյուրակիր «երկիր-երկինք» հրթիռների տարբերակները, ինչպես նաև «օդ-օդ» և «օդ-երկիր» հրթիռների մի քանի տեսակ: Այս հրթիռները հիմնականում կառուցված են Սակրի աշխատավայրում։ Եգիպտական գործարանները նաև ավելացնում են հրացանների և զինամթերքի քանակությունը, մի մասը՝ արտահանման համար: Նրանք նաև արտադրում են ռազմական էլեկտրոնիկա, ինչպիսիք են ռադիոն և հեռահաղորդակցությունը: Ֆրանսիան Եգիպտոսի գլխավոր գործընկերն է ավելի բարդ հավաքման և արտադրական օբյեկտների զարգացման գործում: Ըստ ֆրանսիացի գործադիրներից մեկի՝ «Եգիպտոսը դարձել է շահավետ ռելե Ֆրանսիայի և տարածաշրջանի մյուս երկրների միջև»։

Արտարժութային եկամուտների նվազման պահին Եգիպտոսը հույսը դնում է զենքի արտահանման ավելացման վրա: Քանի որ Իրաքին բաժին է հասնում Եգիպտոսի ռազմական արտահանման երկու երրորդը, Պարսից ծոցի պատերազմի ավարտը կարող է զգալիորեն ազդել Կահիրեի արտահանման ծրագրերի վրա: Եգիպտոսը նույնպես պետք է մեծացնի զենքի արտահանումը, որպեսզի իր ռազմական արդյունաբերությունը դառնա ծախսարդյունավետ:

Ռազմական արտադրության պետնախարար Գամալ ալ-Սայիդ Իբրահիմը, քննարկելով, թե որ հիմնական մարտական տանկը կարող է հավաքել Եգիպտոսը, նշել է, որ ընտրությունը ոչ միայն պետք է համապատասխանի եգիպտական բանակի պահանջներին, այլև պետք է «բավարարի իրենց շուրջը գտնվող շուկայն»: Բացի Իրաքից՝ Եգիպտոսի հիմնական հաճախորդներից են եղել Սոմալին, Օմանը, Սուդանը և Հյուսիսային Եմենը: Այս երկրներ մատակարարումները, այդ թվում՝ չինական ռեակտիվ կործանիչներ և խորհրդային ու ամերիկյան տանկեր, ֆինանսավորվել են Սաուդյան Արաբիայի և Քուվեյթի կողմից։ Մյուս կարևոր հաճախորդները եղել են աֆղան մոջահեդները և Չադում գտնվող «Hissene Habre»-ի՝ Վաշինգտոնի կողմից աջակցվող ուժերը: