004

Մերձավորարևելյան տարածաշրջանը կանգնած է լայնածավալ պատերազմի շեմին․ քաղաքագետ

Հեղինակ
Հասմիկ Անդրեասյան

«Երրորդ համաշխարհային պատերազմը» նոր երանգներ է ստանում: Այն ընթանում է շատ յուրահատուկ ելևէջներով, հիբրիդային բաղադրիչներով և կրում է միջնորդավորված բնույթ: Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է քաղաքագետ Գարիկ Քեռյանը։

«Սկիզբը ես կհամարեի սիրիական իրադարձությունները և Ղրիմի միացումը Ռուսաստանին: Առաջինը պատասխան էր «Արաբական գարուն» կոչվող գունավոր հեղափոխությունների ներթափանցմանը Սիրիա, հաջորդը՝ Կիևում հաղթանակած եվրոմայդանին: Այսինքն` խորքային պատճառը ՌԴ կոշտ հակազդեցությունն է արևմտյան ներթափանցմանը իր ազդեցության գոտիներ: Ստացվում է շուրջ տասը տարի ձգվող ռազմաքաղաքական դիմակայություն, որն իր գագաթնակետին հասավ ուկրաինական լայնածավալ պատերազմով: Այս ճակատում ելքը դեռևս չի երևում, սակայն Իսրայել-ՀԱՄԱՍ պատերազմը Գազայի հատվածում և «Հիզբոլլահի» ներգրավումը ակտիվ ռազմական գործողություններին, նրանց առաջնորդների սպանությունները մեծացնում են մերձավորարևելյան ճակատի կարևորությունը` տարածաշրջանը կանգնեցնելով լայնածավալ պատերազմի շեմին:

Ինչպիսի իրադարձություններ կհաջորդեն մեկը մյուսին, դժվար է ստույգ կանխատեսել, սակայն կան գործոններ, որոնք անպայման պետք է նկատի ունենալ, երբ փորձում ես կանխատեսումներ անել:

Առաջին՝ «երրորդ համաշխարհայինը» չի կարող ավարտվել որևիցե մի կողմի հաղթանակով, ինչպես եղավ Առաջին և Երկրորդ աշխարհամարտերի ժամանակ: Հակամարտ բլոկներում կան միջուկային տերություններ, որոնք պարզապես չեն կարող պարտվել, որովհետև ունեն ողջ երկրագունդը ոչնչացնելու ջերմա-միջուկային պոտենցիալ: Առավելագույնը, որ կարող է տեղի ունենալ, աշխարհի նոր բաժանումն է՝ ՌԴ, ԵՄ/ԱՄՆ, Չինաստան ազդեցության գոտիներով, Ճապոնիայի, Հնդկաստանի և մի քանի այլ տնտեսական ուժեղ խաղացողների շահերի հաշվարկով:

Երկրորդ՝ մերձավորարևելյան ճակատում թեժացումը մարտահրավերներ առաջ կբերի և ՌԴ-ի, և հավաքական Արևմուտքի համար: Նրանք ստիպված նոր բեռի տակ են ընկնելու այս տարածաշրջանում իրենց դաշնակից-կողմնակիցներին պաշտպանելու համար. Ռուսաստանը՝ Սիրիային և Իրանին, Արևմուտքը՝ Իսրայելին:

Երրորդ՝ ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան դարձել է հակաիսրայելական ճակատի ակտիվ դերակատար, որը ստեղծել է անտրամաբանական և հակասական իրավիճակ:

Երրորդ` Իրանի նոր գործադիր իշխանության ղեկավար նախագահ Փեզեշքիանը, լինելով բարեփոխիչների քաղաքական թևի առաջնորդ, ի սկզբանե հաղթեց ընտրություններում Արևմուտքի հետ առճակատմանը վերջ տալու մասին իր քաղաքական պլատֆորմի շնորհիվ` ի տարբերություն ավիավթարից զոհված Ռայիսի/Աբդոլլահիան քաղաքական դիրքորոշման:

Չորրորդ՝ տարածաշրջանի հզոր դերակատարներից Սաուդյան Արաբիան, ինչպես տեսնում ենք, առանձնակի պատերազմական հռետորաբանությամբ հանդես չի գալիս: Իմ տպավորությամբ արաբական աշխարհում ոչ բոլորն են ոգևորված իրանական հովանավորությամբ ՀԱՄԱՍ-ի և «Հիզբոլլահի» ռազմաշունչ գործունեությամբ և հազարից ավելի իսրայելցիների սպանությամբ և պատանդառությամբ, որն ըստ էության ոչինչ չտվեց Գազայի ժողովրդին:

Հինգերորդ՝ Եգիպտոսը և Հորդանանը ճանաչել են Իսրայել պետությունը, այդ ուղու վրա են Սաուդյան Արաբիան, ԱՄԷ-ն, որոնց համար նպաստավոր չէ Եմենի հուսիթների գոծունեությունը կրկին իրանական հովանավորչությամբ:

Վեցերորդ` հստակ երևում է, որ պատերազմի ծավալմամբ շահագրգռված չեն Պեկինում, Տոկիոյում և Դելիում, որոնց տնտեսական-էներգետիկ շահերը պահանջում են խաղաղ-համագործակցային պայմաններ տնտեսական ծավալման և ազդեցության տարածման համար»,- գրել է քաղաքագետը:

Ավելացնել նոր մեկնաբանություն

From the author

1
Ադրբեջանցի օգտատերերը բողոքում են՝ Բաքվում շատերն անտուն են, բայց ամբողջ գումարը դնում են Արցախի վրա․ ադրբեջանագետ
zinvor
70 օրից ավելի է՝ Սոթքի զորամասի դիրքերում հերթափոխ չի եղել. «Հրապարակ»
Բազմիցս պատրաստակամություն ենք հայտնել առանց հետագա հապաղման ստորագրել խաղաղության համաձայնագիրն Ադրբեջանի հետ․ ԱԳ նախարար
01
Ադրբեջանը վտանգավոր ծավալի սպառազինություն է սկսել գնել. Տիգրան Աբրահամյան
Բաքվում պահվող հայ գերիների վերադարձի հարցը ՀՀ ԱԳՆ-ի մշտական ուշադրության կենտրոնում է. ԱԳ փոխնախարար
Իսրայելը ԱՄՆ-ի աջակցությամբ ուժգին հարված է հասցնելու Իրանի կարևոր ենթակառուցվածքներին․ Այվազյան
Ինչո՞ւ չեք հրապարակում խաղաղության պայմանագրի 13 համաձայնեցված կետերը․ Փաշինյանի պատասխանը (տեսանյութ)
71
Բնիկ հայ բնակչությանը բռնի տեղահանելուց հետո Ադրբեջանն այժմ էլ ջնջում է հայկական հետքը․ Գեղամ Ստեփանյան
90
Իսկ հիմա Ալիևը խոսում է Սյունիքի և Հայաստանի մյուս մարզերի նկատմամբ իրենց ախորժակի և երկարաժամկետ պլանների մասին․ Աբրահամյան
Մենք չենք կարող խրախուսել կամ ողջունել ցանկացած էսկալացիա․ Արարատ Միրզոյան
6
ՀՀ ՄԻՊ-ը Բեռլինում միջազգային համաժողովին խոսել է անհետ կորածների ճակատագրերի, գերիների ազատ արձակման մասին
1
ԱԺ-ն չընդունեց Արցախից բռնի տեղահանվածների կենսագործունեության պայմանների ուսումնասիրման քննիչ հանձնաժողով ստեղծելու մասին նախագիծը
42
Օգտվելով Իրանի ուշադրության հնարավոր շեղումից՝ Բաքուն կարող է փորձել խոշոր հարձակում ձեռնարկել․ պատմաբան
02
Պայթյունավտանգ իրավիճակ Հայաստանի շուրջը
8
Անձը արտասահման է մուտք գործում ոչ թե փախստականի վկայականով, այլ ՀՀ քաղաքացու անձնագրով․ փաստաբանը՝ ՀՀ սահմանները հատելիս փախստականի վկայականը ներկայացնելու մասին
2
Ֆրանսիայում թուրք երկրպագուները դանակներով հարձակվել են հայ ֆուտբոլիստների վրա
Ռուսաստանի վարչապետն աշխատանքային այցով կժամանի Հայաստան
90
Մեր ռեգիոնում պրոցեսներն արագացել են, և մեծ է ռիսկը, որ մեր սահմանների հարևանությամբ նոր պայթյունի կլինի. Աբրահամյան