համապարփակ

Քաղաքացիական պաշտպանությունը Շվեյցարիայում. պաշտպանական ամրություններ և ապաստարաններ

Քաղաքացիական պաշտպանությունը համապարփակ պաշտպանության համակարգի անբաժանելի բաղադրիչն է: Այն ներառում է գործողությունների բավականին լայն շրջանակ, որն ուղղված է բնակչության պատրաստվածության բարձրացմանը՝ ռազմական ագրեսիայի, բնական և տեխնածին աղետների կամ այլ արտակարգ իրավիճակների և դրանց հետևանքների դեպքում: Ի հավելումն արտակարգ իրավիճակների հետևանքների չեզոքացման գործընթացին ինչպես կանոնավոր բանակի, այնպես էլ պահեստազորիև աշխարհազորի մասնակցությանը, կարևոր է նաև քաղաքացիական պաշտպանության մեկ այլ կարևոր բաղադրիչի՝ ապաստարանների և բունկերների կառուցումը

Այս առումով ցուցիչ է Շվեյցարիայի փորձը։ Երկու համաշխարհային պատերազմների միջև ընկած ժամանակահատվածում շվեյցարացիները դրսևորեցին զարմանալի եռանդ և վճռականություն՝ ավարտին հասցնելով և կատարելագործելով Ալպերում 19-րդ դարի վերջին կառուցված ամրությունները՝ ի վերջո ստեղծելով հայտնի «Շվեյցարիայի ազգային ռեդուտը»:

 

Շվեյցարիայի ազգային ռեդուտ

Չնայած սառը պատերազմից հետո Շվեյցարիայի զինված ուժերը սկսեցին մասնավոր հատվածին վաճառել լեռներում տեղակայված բունկերներ և կրակակետեր, 2022 թվականին Ուկրաինայում ռազմական հակամարտության սկսվելուց հետո ԶՈՒ ղեկավարությունը փոխեց իր դիրքորոշումը: 2023 թվականին «բանակի ղեկավար» Թոմաս Սյուսլին հայտարարեց, որ դադարեցնում է նույնիսկ գաղտնազերծված կրակակետերի վաճառքը:

Դժվար է ասել, թե որքանով են արդյունավետ այդ ամրություններն ու ապաստարանները գործնական առումով, դրանք երբեք չեն գործել ակտիվ մարտական գործողությունների ժամանակ։  Մյուս կողմից, դա լավագույնս խոսում է դրանց արդյունավետության օգտին, քանի որ այս բարդ համակարգի գոյությունը դարձել է պոտենցիալ հակառակորդի՝ ռազմական ճանապարհով սեփական նպատակներին հասնելու տարբերակը կանխող գործոն։


Ինչ վերաբերում է քաղաքացիական պաշտպանությանը, ապա ներկայիս համակարգը սկսել է ձևավորվել Սառը պատերազմի ամենաթեժ պահին՝ 1960-ական թվականներին։  Այսօր Շվեյցարիայի քաղաքացիական պաշտպանության օրենսդրությունը նախատեսում է, որ Համադաշնության յուրաքանչյուր քաղաքացի իրավունք ունի տեղ ունենալ ստորգետնյա ռմբապաստարանում: Գործնականում Շվեյցարիան միակ երկիրն է, որի ամբողջ բնակչությունն  փաստացիորեն ապահովված է ապաստարանով:

 

Շվեյցարիայի քաղաքացիական ապաստարաններ


1963 թվականին ստեղծվեց Շվեյցարիայի բնակչության և քաղաքացիական պաշտպանության դաշնային գերատեսչությունը (Bundesamt für Bevölkerungsschutz, BABS), որի խնդիրն էր կազմակերպել և վերահսկել երկրում քաղաքացիական պաշտպանության ապաստարանների համակարգի կառուցման նախագծերը:

Ըստ BABS-ի տվյալների ՝ 2022 թվականի վերջին Շվեյցարիայում կար մոտ 370,000 ապաստան, որտեղ կարող էր տեղավորվել 8,9 միլիոն մարդ: Միջին հաշվով դա բնակչության 107% - ն է, չնայած հինգ կանտոններում ցուցանիշները 100% - ից ցածր են:

Շվեյցարիայում 1962 թվականից ի վեր ապաստարանների և ընդհանուր առմամբ քաղաքացիական պաշտպանության համակարգի կառուցման վրա ծախսվել է մոտ 12 միլիարդ ֆրանկ: Ծախսերի ամենաակտիվ փուլը շարունակվեց մինչև 1980-ականների սկիզբը: Կանտոնները (դաշնային կազմավորումները) և համայնքները (քաղաքապետարանները) կրում են ապաստարանների տարածքի և սպասարկման ծախսերը:

Մինչև 2000-ականների սկիզբը Շվեյցարիայում կառուցվող բոլոր բնակելի համալիրներն ու տները պետք է ունենային նաև ապաստարաններ։  Վերջին տարիներին ապաստարաններով ապահովելու քաղաքականությունը փոքր-ինչ մեղմացել է, նոր շենքերի կառուցումը սկսել են թույլատրել առանց դրանց:  2023 թվականի մայիսին BABS-ը հայտարարեց, որ արդեն կառուցված 7 մահճակալանոց ապաստարանները աստիճանաբար կփակվեն և կվաճառվեն մասնավոր հատվածին։ Խոսքը 100 հազար ապաստարանների մասին է, որոնց ընդհանուր տարողությունը 700 հազար է։  Փոխարենը որոշվեց կենտրոնանալ հանրային խոշոր ապաստարանների վրա ։

Այս որոշումն արդարացվում էր նրանով, որ 1980-ական թվականներից և հատկապես սառը պատերազմի ավարտից հետո փոքր ապաստարանները սկսեցին օգտագործվել ոչ նպատակային առումով. ինչ-որ մեկը այնտեղ հին իրեր է պահում, ինչ-որ մեկը ՝ գինի։  Դրանցից մի քանիսը օգտագործվում են որպես խանութներ։

Պատճառներից մեկն այն է, որ շատ ապաստարաններում օդափոխության և օդորակման համակարգերը տեղադրվել են մոտ հիսուն տարի առաջ, իսկ դրանց պահեստամասերի արտադրությունը վաղուց դադարեցվել է, և փոքր ապաստարանների հետագա արդիականացումը չափազանց թանկ կլիներ:

Այնուամենայնիվ, կան դեպքեր, երբ խոշոր ապաստարանները տարբեր պատճառներով դուրս են բերվել շահագործումից, բայց, որպես կանոն, նրանց համար նույնպես հաջողվել է նոր կիրառություն գտնել:

Լոզանի գլխավոր կայարանի հին Փոստային բաժանմունքի տակ գտնվող 350 քառակուսի մետր մակերեսով ապաստարանը տարիներ առաջ շահագործումից հանվել է, և այժմ գտնվում է «Ապաստարանում» խորագրով ցուցահանդեսում: Բեռնի նախկին ապաստարաններից մեկում գործում է գրախանութ, իսկ Ցյուրիխում՝ եկեղեցի ։  Ապաստարաններն օգտագործվում են նաև զվարճանքի (գոլֆ, հրաձգարան, լեռնագնացություն) և սոցիալական միջոցառումներ անցկացնելու համար: Վերջին տարիներին նման ապաստարանները օգտագործվել են նաև արտագաղթողներին և փախստականներին ընդունելու և տեղավորելու համար:

Sonnenberg թունելը հատուկ տեղ է զբաղեցնում Շվեյցարական ապաստարանների շարքում: Այն գտնվում է Լյուցեռն քաղաքի մոտ, կառուցվել է 1971-1976 թվականներին, ունի 1550 մետր երկարություն։  Ժամանակին Այն նախատեսված էր 20 000 բնակիչների պաշտպանության համար։

1987 թվականին անցկացված միակ փորձարկման ընթացքում 20 հազար քաղաքացիների ապաստարաններում տեղավորելու հարցում դժվարություններ են առաջացել։  Պարզվեց, որ ցերեկային ժամերին ապաստարանը ամբողջ հզորությամբ շահագործելը գրեթե անհնար է, և որոշվեց կրճատել նրա տարողությունը  մինչև 10000 մարդ։ Սառը պատերազմի ավարտից հետո պահպանման բարձր ծախսերի և բնական աղետներից հետո արագ օգտագործման սահմանափակ հնարավորության պատճառով որոշվեց կրճատել ապաստարանի տարողությունը մինչև 2000 մարդ:

Այնուամենայնիվ, ապաստարաններն ու բունկերները Շվեյցարիայի ապրանքանիշերից են: Դրանք մեծ հետաքրքրություն են առաջացրել տարբեր երկրների քաղաքական և ֆինանսական էլիտաների շրջանում. որոշ շվեյցարական ընկերություններ նույնիսկ միլիոնատերերին առաջարկում են շքեղ և թանկարժեք բունկերներ: Իհարկե, դրանք ոչ միայն կյանքեր փրկելու, այլև ապոկալիպտիկ սցենարի դեպքում հարուստ ապրելակերպ պահպանելու համար են:

2010 թվականին Լիբիայում տեղի ունեցած ժողովրդական ապստամբության ժամանակ հեռուստատեսությամբ ցույց տվեցին, թե ինչպես են ցուցարարները Ալ-Բայդա քաղաքում հարձակվել Մուամմար ալ-Կադդաֆիի  առանձնատներից մեկի վրա։  Տեսանյութում նկարահանվել է նաև Ջամահիրիայի նախկին առաջնորդի բունկերը՝ օդորակման և օդափոխության համակարգով, որը կառուցվել է շվեյցարական ընկերության կողմից: Շվեյցարական ընկերությունները աշխատել են նաև Իրաքում 1980-ական թվականներին՝ Սադամ Հուսեյնի համար կառուցելով ստորգետնյա ապաստարաններ։

Շվեյցարիան իր առավել քան ընդգծված չեզոք դիրքորոշմամբ, գործնականում թշնամիներ չունենալով՝ շարունակում է արդիականացնել իր քաղաքացիական և համընդհանուր պաշտպանության համակարգը:

Շվեյցարացիները խուսափել են երկրի անմիջական հարևանությամբ երկու համաշխարհային պատերազմներից: Ի պատասխան հակառակ տարածված համոզմունքին, թե այդ ամենը պայմանավորված է բացառապես Շվեյցարիայի ֆինանսական նշանակությամբ, հարկ է նշել, որ ռազմական առումով անպատրաստ ֆինանսական կենտրոնը կդառնա էլ ավելի գրավիչ թիրախ գլոբալ հավակնություններ ունեցող հարևանների համար: Ուստի Շվեյցարիայի չեզոքության պահպանման գլխավոր գործոնը ցանկացած պատերազմի պատրաստ լինելն է։ 

Ավելացնել նոր մեկնաբանություն

Ավելին հեղինակից

Օկուպացված Արցախի Մարտակերտ քաղաքի տարածքում ականի պայթյունից մարդ է վիրավորվել: Այս մասին հաղորդում են ադրբեջանական լրատվամիջոցները։  Ադրբեջանի Տերտերի շրջանի Յուխարի Ղարադաղլի գյուղի բնակիչ Թելման Ախմեդ օղլու Հուսեյնովը անասուններ արածեցնելիս պայթել է ականի վրա։ Տուժածը ստացել է տարբեր ծանրության վնասվածքներ։
Օկուպացված Արցախի Մարտակերտ քաղաքի տարածքում ականի պшյթյունից մարդ է վիրավորվել
Զեկույցը նաև նշում է, որ Ռուսաստանը տեխնիկական տվյալներ է տրամադրել Փհենյանի բալիստիկ հրթիռների վերաբերյալ՝ նպաստելով դրանց ճշգրտության բարելավմանը։  Այս փոխգործակցությունը Հյուսիսային Կորեային հնարավորություն է տալիս շարունակաբար ֆինանսավորել իր ռազմական ծրագրերը, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի մի քանի բանաձևերով արգելված բալիստիկ հրթիռների մշակումն ու կատարելագործումը, ինչպես նաև ձեռք բերել ժամանակակից պատերազմների վարելու իրական փորձ։
14,000 զինվոր, 100 բալիստիկ հրթիռ և միլիոնավոր զինամթերք. ինչ է ուղարկել Հյուսիսային Կորեան Ռուսաստան. զեկույց
Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանը կալանավորված չէ, նման բովանդակությամբ տեղեկությունները կեղծ են և կոնկրետ նպատակներ հետապնդող։ Ավելին՝ Սամվել Շահրամանյանի մասնակցությամբ քննվող որևէ վարույթով վերջինս մեղադրյալի դատավարական կարգավիճակ չունի։ Այս մասին գրել է փաստաբան Ռոման Երիցյանը:
Արցախի նախագահը կալանավորված չէ, որևէ վարույթով մեղադրյալի դատավարական կարգավիճակ չունի. փաստաբան
https://detq.info/arm/node/11467
Կամ կշարունակվի, կամ կդադարեցվի այս պատերազմը․ Ֆիդան
Բայրամովը տեղեկացրել է հետհակամարտային շրջանում տարածաշրջանում տիրող իրավիճակի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության գործընթացի ներկա վիճակի և հեռանկարների, ինչպես նաև առկա «խոչընդոտների» մասին։
Բայրամովը Հաքին ներկայացրել է խաղաղության գործընթացի հեռանկարները և «խոչընդոտները»
Աֆղանստանի և Պակիստանի միջև զինված բախումներ են սկսվել
Զինված բախումներ՝ Աֆղանստանի և Պակիստանի միջև
 Հայաստանը և Ադրբեջանն ապրելու են խաղաղ, առևտուր են անելու իրար հետ, մեր շուկաներում հայտնվելու են ադրբեջանական ապրանքներ, իսկ իրենց շուկաներում՝ հայկական, ինչպես եղել է նախկինում: Հայերը և ադրբեջանցիներն ապրելու են կողք կողքի: Մերվեք սրա հետ:
Հայերը և ադրբեջանցիներն ապրելու են կողք կողքի: Մերվեք սրա հետ. Ալեն Սիմոնյան
ՀՀ ԱԳ նախարարը և ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են տարածաշրջանային անվտանգության հարցեր: Նախարար Միրզոյանն ընդգծել է, որ առկա է Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատման իրական հնարավորություն, և այդ ճանապարհին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության և միջպետական հարաբերությունների հաստատման մասին համաձայնագրի ստորագրումը կդառնա պատմական հանգրվան։
Միրզոյանն ու ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալը քննարկել են ռազմավարական գործընկերության օրակարգի հարցեր
Թուրքիան ակնկալում է, որ Իրանը կաջակցի «Զանգեզուրի անցումը» բացելու քայլերին:     Այս մասին օկուպացված Արցախից վերադառնալու ճանապարհին լրագրողների հետ զրույցում ասել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:
Ակնկալում ենք՝ Իրանը կաջակցի «Զանգեզուրի անցումը» բացելու քայլերին. Էրդողան
Թուրքիան զգուշավոր կարգավորման գործընթաց է անցնում Հայաստանի հետ. այս մասին օկուպացված Արցախից վերադառնալու ճանապարհին լրագրողների հետ զրույցում ասել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:  «Երբ և՛ խաղաղությունը, և՛ կարգավորումը ձեռք բերված լինեն, մենք կտեսնենք, որ մեր երկրները շահում են դրանից։ Այսինքն՝ այս հարցում նվազագույն մտահոգություն չկա», - ասել է նա:  Էրդողանը նաև ասել էր, որ Թուրքիան ուրախ է, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղությունն արդեն հորիզոնում է:  «Ուշադիր հետևում ենք այս գործընթացին:
Այս հարցում նվազագույն մտահոգություն չկա. էրդողանը՝ Հայաստանի հետ կարգավորման մասին
Հասարակական կազմակերպությունները մտահոգությունն են հայտնել նախագծի հակասահմանադրականության և դրանով ՀՀ զինված ուժերում մարդու իրավունքների առկա խնդիրների հնարավոր առավել խորացման առնչությամբ։
ՀԿ-ներն առաջարկում են շրջանառությունից հանել զինծառայության վերաբերյալ նախագիծը
«23 տարվա ընթացքում մենք բազմիցս ցույց ենք տվել մեր անկեղծ մտադրությունները՝ ամրապնդելու  մեր ժողովրդավարությունը քաղաքացիական ազատական ​​նոր Սահմանադրությամբ։ 1982 թվականի Սահմանադրությունը կրում է հեղաշրջումների դարաշրջանի տարրեր։ Նոր Սահմանադրությունը թույլ կտա մեզ ազատվել այս մնացորդներից և անցյալը թողնել անցյալում»,- հայտարարել է Թուրքիայի նախագահը։
Էրդողանը հանձնարարել է նոր սահմանադրություն մշակել Թուրքիայի համար
Նա ընդգծել է, որ «3+3» հարթակի ձևաչափը հուսալի հիմք է ստեղծում Հարավային Կովկասի երեք երկրների և հարևան պետությունների՝ Թուրքիայի, Ռուսաստանի և Իրանի միջև փոխգործակցության համար։
«3+3» ձևաչափը հուսալի հիմք է Հարավային Կովկասի և հարևան պետությունների փոխգործակցության համար. Լավրով
Բանակում բարեփոխումներ անելու և դրական արդյունք ակնկալելու համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է տիրապետել զինված ուժերի զարկերակին: Այն իշխանությունը, որը պատկերացում չունի բանակի հիմնադրման առանձնահատկություններին, դրա ինստիտուցիոնալ զարգացմանն ու անցած փուլերին, պարզապես չի կարող առաջադրել լուծումներ, որոնք մեզ կտանեն որակական առաջընթացի, տեխնոլոգիական զարգացման կամ գաղափարական առաջնահերթությունների ճանապարհով: Այս մասին ԱԺ-ում հայտարարությունների ժամին ասաց «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյ
ԶՈւ-ում ծաղկող արատավոր բարքերը փորձում են չակերտավոր լուծել` դրանց օրինականացման և կոնֆլիկտը ներհասարակական դաշտ մղելով. Տիգրան Աբրահամյան
Բաքվի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը շատ կարևոր պահ է ապրում, ասել է Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար Յալչին Ռաֆիևը։  «Խաղաղության պայմանագրի տեքստի համաձայնեցման գործընթացն ավարտված է, դրա ստորագրման համար կա երկու պայման՝ անհրաժեշտ է կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել այս ուղղությամբ՝ խաղաղության համար հող ստեղծելու համար»,- նշել է նա։
Բաքու-Երևան կարգավորման գործընթացը շատ կարևոր պահ է ապրում. Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար
 «Երևանյան երկխոսություն 2025» միջազգային համաժողովի շրջանակում անցկացված պանելային քննարկման ժամանակ Հունգարիայի արտաքին գործերի նախարար Պետեր Սիյարտոն անդրադարձել է տարածված լուրերին այն մասին, որ Հունգարիան արգելափակել է Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամից Հայաստանին 20 միլիոն եվրո հատկացնելու մասին որոշումը։    Նա նշել է, որ Հունգարիան դեմ չէ Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամից  Հայաստանին 20 միլիոն եվրո հատկացնելուն, սակայն հավելել է, որ բալանսը պահելու համար նույնքան օգնություն էլ պետք է հատկացվի Ադրբեջան
Մեր խնդրանքն այն է եղել, որ Եվրամիությունը Հայաստանի չափով աջակցություն տրամադրի Ադրբեջանին. Հունգարիայի արտգործնախարար
Բանակում բարեփոխումներ են պետք, որ ռազմական ծառայությունը լինի փորձ, գիտելիք ստանալու վայր, ոչ թե գողական ենթամշակույթի ազդեցության տակ հայտնվելու հարթակ. Վահրամ Միրաքյան
Բանակում բարեփոխումներ են պետք, որ ռազմական ծառայությունը լինի փորձ, գիտելիք ստանալու վայր, ոչ թե գողական ենթամշակույթի ազդեցության տակ հայտնվելու հարթակ. Վահրամ Միրաքյան
Թե ինչու Սյունիքում մինչև հիմա չի գործում ՌԴ գլխավոր հյուպատոսությունը, պետք է ճշտել հայկական կողմից, այս մասին ճեպազրույցում ասել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան` պատասխանելով հարցին, թե երբ կբացվի Կապանում հյուպատոսությունը:   Նա ընդգծել է, որ Կապանում Ռուսաստանի գլխավոր հյուպատոսություն բացելու հարցը մանրամասն քննարկվել է ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի` Հայաստան կատարած այցի ժամանակ։   «Պետք չէ մեզ համոզել այդ տարածաշրջանում հնարավորինս շուտ հյուպատոսություն բացելու անհրաժեշտ
Թե ինչու Սյունիքում մինչև հիմա չի գործում ՌԴ գլխավոր հյուպատոսությունը, պետք է ճշտել հայկական կողմից. ՌԴ ԱԳՆ
կան բազմաթիվ ապացույցներ, որ նրանք պատրաստվում են նոր հարձակողական գործողությունների»,-նշել է նա։
Ռուսաստանը նոր հարձակումներ է նախապատրաստում Ուկրաինայի դեմ. Զելենսկի
Այսօր Իրանի փոխարտգործնախարար Սայիդ Խաթիբզադեն «Երևանյան երկխոսություն–2025» միջազգային համաժողովի շրջանակում լրագրողների հետ ճեպազրույցի ընթացքում հայտնել է, որ իրանական կողմը պլանավորում է Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի այցը Հայաստան:    Փոխնախարարը շեշտել է, որ երկու երկրների միջև հարաբերությունները շատ լավ մակարդակի վրա են, իրականացվում են դիվանագիտական ամենաբարձր մակարդակի փոխայցեր: Իրանցի փոխնախարարը նշել է, որ հենց այս շաբաթվա ընթացքում ևս հինգ պաշտոնական պատվիրակություններ պետք է այցելեն Հայաստան՝
Պլանավորվում է Փեզեշքիանի այցը Հայաստան. Իրանի փոխարտգործնախարար
ՌԴ նախագահը հայտարարել է, որ Ռուսաստանի զինված ուժերը հարկադրված են եղել հարձակվել հակառակորդի վրա։
Ռուսաստանին բառացիորեն ստիպել են «հատուկ գործողություն» սկսել. Վլադիմիր Պուտին
https://detq.info/arm/node/11416
Սլովակիայի վարչապետը հայտնել է իր երկրի աջակցությունը ՀՀ Կառավարության խաղաղության օրակարգին՝ ի նպաստ տարածաշրջանում կայունության և համագործակցության
Մենք նաև ականատես ենք լինում հայկական մշակութային և պատմական հիշողության համակարգված ոչնչացմանը՝ վերացվում են խաչքարեր, քանդվում գերեզմաններ, վանքեր են զրկվում հայկական ինքնությունից։  Այս պահից սկսած՝ մեր խնդիրն է ապահովել, որ ցանկացած վերադարձ իրականացվի միջազգային իրավունքի ամբողջական ծավալով, այդ թվում հաշվի առնելով մարդու իրավունքների իրավունքը, մարդասիրական իրավունքը և խտրականության արգելքի իրավունքը և ոչ թե միայն տարածքային ամբողջականության սկզբունքը։ Հենց այս նպատակին է ծառայում առաջարկվող ֆորումը՝
Արցախի ժողովրդի և ղեկավարության նպատակն իրենց պապական հող վերադառնալն է՝ միջազգային հուսալի մեխանիզմներով երաշխավորված իրենց հիմնարար իրավունքներով. Օսկանյան
hb
Ադրբեջանի վախերը մեղմելու ամենաուղիղ ճանապարհը դա է․ Միրզոյան