456416

Սյունիքում են կենտրոնանում իրարամերժ շահեր ունեցող խաղացողներ, ինչը հավելյալ վտանգ է առաջացնում. Արմեն Պետրոսյան 

Հեղինակ
Գոհար Ավետիսյան

«Դետք»-ի զրուցակիցն է տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանը

- Արցախի հանձնումից հետո տեսնում ենք ուժային կենտրոնների կողմից մեծ շահագրգռվածություն Սյունիքում ազդեցություն ձեռք բերելու հարցում: Մեկը մյուսի հետևից հյուպատոսություններ են բացվում, յուրաքանչյուրը փորձում է ներկայություն ունենալ այդ կարևորագույն հանգույցում: Ինչի՞ կարող է հանգեցնել այս գործընթացը: 

- Այն իրողությունը, որ Սյունիքում տարբեր երկրներ շտապում են իրենց դիվանագիտական ներկայացուցչությունները բացել, կարող է ունենալ ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական հետևանքներ: Էական է, որ տարբեր խաղացողների նման ներգրավվածությունն էապես նվազեցնում է Սյունիքի նկատմամբ ռազմական գործողությունների հավանականությունը. չի բացառում, բայց ավելի քիչ հավանական է դարձնում: 

Մյուս կողմից՝ Սյունիքում են կենտրոնանում իրարամերժ շահեր ունեցող և հակառակորդ դերակատարներ, որոնք այլ տարածաշրջաններում մրցակցում են իրար հետ, և դա, բնականաբար, մտահոգիչ է, որովհետև շատ փոքր տարածաշրջանը վերածվում է քաղաքական մրցապայքարի թատերաբեմի, ինչը նման զգայուն աշխարհաքաղաքական ու տարածաշրջանային զարգացումների փուլում, իհարկե, հավելյալ վտանգ է առաջացնում՝ ավելի պայթյունավտանգ դարձնելով տարածաշրջանը: 

- Տարբեր խոշոր խաղացողների կողմից հայտարարություններ են հնչում, որ պետք է Ադրբեջանի հետ հասնել խաղաղության, պետք է ճանապարհների ապաշրջափակում իրականացնել և կայունություն ապահովել: Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ միջազգային դերակատարների միջև կա որոշակի կոնսենսուս: 

- Դա ընդամենը քաղաքական, դիվանագիտական խոսույթ է, այսինքն՝ խաղաղության հաստատումը տարածաշրջանում, և որպես հիմնական հանգամանք նշվում է կապուղիների շրջափակումը, որը կարող է նպաստել այդ խաղաղությանը և տարածաշրջանային կայունությանը: Բայց եթե ամեն բան այդքան հեշտ լիներ, ապաշրջափակումն արդեն տեղի ունեցած կլիներ: Այսինքն՝ ակնհայտ է, որ այստեղ կան շահերի լրջագույն  բախում, մոտեցումների տրամագծորեն տարբերություն, ինչն էլ ավելի է բարդացնում այդ գործընթացը: Ընդ որում՝ ստեղծված աշխարհաքաղաքական իրողությունների պարագայում հիմնական հետաքրքրված դերակատարների միջև չկա համագործակցություն, չկա փոխզիջման հնարավորություն, այդ գործընթացները գնում են առճակատման ուղով, ինչն էլ ավելի վտանգավոր է դարձնում զարգացումների ընթացքը: Չպետք է խաբվել քաղաքական խոսույթին, որը նպատակ է հետապնդում դիվանագիտական բառապաշարի ներքո այս կամ այն երկրի շահերը ներկայացնելու, այլ ոչ կոնկրետ պայմանավորվածություների գնալու գործընթաց է արտացոլում:

 - Տարածաշրջանային բոլոր դերակատարներից միայն Իրանն է, որ հայտարարում է, թե իր համար անթույլատրելի է սահմանային որևէ փոփոխություն: Անհրաժեշտություն չկա՞ այս հարցում գոնե ակտիվացնել Իրանի հետ համագործակցությունը, գուցե հասնել դաշնակցական ինչ-որ մակարդակի: 

- Այս հարցում մեր մոտեցումը պետք է լինի հետևյալը՝ բոլոր ուղղություններով գտնել շահակիրներ և նրանց հետ դիրքորոշումները համադրելու միջոցով փորձել հաղթահարել այս բարդագույն փուլը: 
Դաշինքների մասին, հատկապես Իրանի հետ, ես չեմ կարծում այս պահին արժի խոսել: Ո՛չ Իրանը և ո՛չ էլ Հայաստանը պատրաստ չեն դաշինքների, որովհետև, մեծ հաշվով, տարածաշրջանում փոխված ուժային հավասարակշռությունը բավականաչափ կարևոր է: Այս հարցում պետք է հաշվի առնել ինչպես Արևմուտք-Իրան հակամարտությունը, այնպես էլ Իրանում գործող վարչակարգի առանձնահատկությունները, հետևաբար նշել, որ հնարավոր է դաշինք, կարծում եմ՝ անիրատեսական է: 

Բայց և այնպես բոլոր հնարավոր ուղղություններով պետք է գտնել շահակիրներ, և, բնականաբար, Իրանի դերն այս հարցում կարևոր է: Իրանը բազմիցս է ասել, որ իր համար անընդունելի է սահմանների փոփոխությունը, մյուս կողմից՝ տեսնում ենք, որ արդեն արևմտյան բառապաշարին հարիր ուղերձներ են գալիս Արևմուտքից, հատկապես Ֆրանսիան իր աջակցությունն  է հայտնում ՀՀ տարածքային ամբողջականությանը և ինքնիշխանությանը: Այսինքն՝ ոչ ուղիղ, բայց մենք տեսնում ենք շահակիրների խումբ, որոնց հետ աշխատելով և մեր դիրքորոշումը ճիշտ ներկայացնելով՝ պետք է փորձենք մանևրել և թույլ չտալ, որ մեր տարածքների նկատմամբ լինեն ռազմական ուժի կիրառմամբ հավակնություններ:  

Եվ որ շատ կարևոր է՝ դիվանագիտական աշխատանքից բացի՝ պետք է ինչպես զինված ուժերի մակարդակով, այնպես էլ հասարակության, անընդհատ ուշադրության կենտրոնում պահել Սյունիքի խնդիրը և հասարակությանը պատրաստել անհրաժեշտության դեպքում ազգովի ոտքի կանգնելուն և մեր պետության նկատմամբ որևէ ռազմական ոտնձգություն թույլ չտալուն: Սա պետք է լինի օրակարգային: Ժամանակն է հույսներս մեզ վրա դնելու, որովհետև մենք Արցախ կորցրինք՝ հույսներս դնելով տարբեր երաշխիքների վրա, գոնե Արցախի փորձն ունենալով՝ հույսներս դնենք մեզ վրա, որ այլևս կորուստներ չունենանք: 

 

Ավելացնել նոր մեկնաբանություն

From the author

vd
Բաքվի վերջին հայտարարությունները հարցեր են առաջացնում՝ Ադրբեջանը հրաժարվո՞ւմ է խաղաղության օրակարգից. ԱԳՆ խոսնակ
ցդ
Ալիևն ընկել է դողէրոցքի մեջ և որոշել դիմել գավառական խորամանկությունների. ինչի՞ց է վախենում Բաքվի բռնապետը
fevds
Բաքվի բռնապետ Ալիևն ակնհայտ պատերազմական սպառնալիքով է հանդես եկել. Տաթևիկ Հայրապետյան
ավդսբ ֆ
Երեւանում է ՆԱՏՕ-ի միջազգային ռազմական շտաբի պետը. ի՞նչ է քննարկվել
sc
Բաքվի պահանջը՝ պատժելու արցախյան առաջին պատերազմի գործիչներին, հայկական պետական ինքնությունը կազմալուծելու նպատակ է հետապնդում. քաղաքական վերլուծաբան
եգռ
ՀՀ զինված ուժերի և Վրաստանի պաշտպանական ուժերի միջև համագործակցության հեռանկարներն են քննարկվել
սադցվ
Մոտ ապագայում Փաշինյանը մեզ կհամոզի, թե պետք է պատժել արցախյան առաջին պատերազմի հերոսներին. քաղաքագետ
ցդվֆ վ
Հնդկաստանից ներմուծված ATAGS համակարգերն անցել են փորձարկումները և ծրագրավորվել հայերենով. IDRW
ծ783
Ի՞նչ է քննարկել Փաշինյանը Մակրոնի և Բարնիեի հետ
աբֆ
Հորս հատուկ խցում են տեղավորել, 48 ժամ չեն թողել՝ ջուր խմի. Ռուբեն Վարդանյանի որդու հարցազրույցը Le Point-ին
458965
Այն կետերը, որոնք արդեն իսկ համաձայնեցված են, առնվազն բավարար են Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար. ԱԳ փոխնախարար
ասդռֆտհգ
Ալիևի նոր պահանջը. ի՞նչ է նշանակում պատժել «ադրբեջանցիների հանդեպ բռնություն կատարողներին»
asvdfb
Հայ դատի գրասենյակը COP29-ին ընդառաջ եվրոպացի գործիչներին իրազեկում է Ադրբեջանում բնապահպանական և մարդու իրավունքներին առնչվող խնդիրների մասին
սդֆգբվ
Նիկոլ Փաշինյանը մեկնել է Ֆրանսիա. նախատեսված է հանդիպում Էմանուել Մակրոնի հետ
bfdngf
Լուրջ մտահոգություններ կան, որ Ադրբեջանը կփորձի նոր ռազմական ծրագրեր իրականացնել Հայաստանի և մեր տարածքների դեմ. Միրզոյան
սվդբֆն
Ինչ հետախուզական տվյալներ ունի Բաքուն և ինչպես է պատրաստվում դրանք օգտագործել 
վդբֆ
Լիբանանում ՀՀ ԶՈՒ խաղաղապահ զորախումբը ծառայություն է իրականացնում մարտական գործողությունների գոտուց դուրս. ՊՆ
386
Ես չեմ բացառում, որ վաղը, մյուս օրը Ադրբեջանը մի նոր պատճառ կգտի, որ չստորագրի խաղաղության պայմանագիրը. Ալեն Սիմոնյան
asdxc
ՀՀ-ն պատրաստ է լիովին ապահովել մարդկանց եւ բեռնափոխադրումների անվտանգությունն իր տարածքում. Փաշինյան
սադֆ
Խորամանկություն Սահմանադրական դատարանի ձեռամբ՝ Բաքվի պարտադրանքո՞վ
7896
Ռազմարդյունաբերական կոմիտեին նոր գործառույթներ կտրվեն
դսֆվգբ9
Բաքվում իրականացվում են կոնկրետ քայլեր այսպես կոչված «մեծ վերադարձի» պետական հայեցակարգը կյանքի կոչելու համար
սադ
Անկախության հռչակագիրը՝ «զավակին խժռող ծնող». Սահմանադրական դատարանը սեպտեմբերի 26-ի որոշմամբ ամրագրել է, որ ՀՀ-ն հրաժարվում է Արցախյան հարցից. Գոհար Մելոյան
սվսդֆ
Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը
յհգֆբ
Կարս-Գյումրի երկաթգիծը կարող է նոր դարպաս դառնալ երկու երկրների համար. ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հարցազրույցն «Anadolu»-ին
սդա
Իրանը պարզապես հարևան չէ ՀՀ-ի համար, այն բարեկամ երկիր է, ժողովուրդները ջերմ են միմյանց նկատմամբ. Պապոյան
քցվդ
«Պատմության միտումնավոր ջնջում». Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղում ոչնչացնում է հայկական ժառանգությունը. NOS