8697

Այս զորավարժություններով Ալիևը ցույց է տալիս, որ կտրվում է ռուսական և սովետական անցյալից ու նետվում Թուրքիայի «գիրկը». վերլուծաբան 

Հեղինակ
Գոհար Ավետիսյան

«Դետք»-ի հարցերին պատասխանում է ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Մհեր Հակոբյանը: 

- Ադրբեջանն ու Թուրքիան համատեղ լայնածավալ զորավարժություններ են անցկացնում Բաքվում, Նախիջևանում ու Արցախում՝ զինտեխնիկա և մարդկային ռեսուրսներ կուտակելով այդ հատվածներում: Մյուս կողմից՝ այս պետությունները հայտարարում են իրենց ռազմական բյուջեներն էապես ավելացնելու մասին: Արդյո՞ք այս ամենը նոր պատերազմի նախապատրաստություն է․ վտանգ տեսնո՞ւմ եք: 

- Ես մեր սահմանների համար միշտ եմ տեսնում վտանգ, վերջին պատերազմից հետո այդ վտանգը չի մարել: Երբեմն ավելանում է, երբեմն՝ պակասում, սակայն միանշանակ է, որ Ալիև-Էրդողան զույգը Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ իրենց նկրտումներից չի հրաժարվել:

Միանշանակ է նաև, որ տարածաշրջանը նման է եռացող կաթսայի, և առիթի դեպքում պետությունները պատրաստվում են նաև այլ զարգացումների: Մասնավորապես չգիտենք, թե Իսրայելում և Գազայի հատվածում զարգացող իրադարձությունները վերջնարդյունքում մեր տարածաշրջանում ինչ ազդեցություն կունենան: Եթե էսկալացիան ուժեղանա, բացառված չէ Իրանի միջամտությունն այնտեղ, իսկ այդ պարագայում բացառված չէ, որ Ադրբեջանը պլացդարմ դառնա Իրանին հարվածելու համար: Ես նաև այս լույսի տակ եմ դիտարկում թուրք-ադրբեջանական այդ զորավարժությունները:

Շատ մեղմ, գրեթե աննկատ, բայց որոշակի լարվածություն կա նաև Բաքվի և Մոսկվայի հարաբերություններում: Նրանք մեզնից մեր ունեցածը խլեցին, հիմա երկուսով պետք է որոշեն՝ ինչպես են դա բաժանելու: Ակնհայտ է, որ Բաքուն, օգտվելով Ռուսաստանի՝ Ուկրաինայում զբաղված լինելուց, Արցախում լուծեց իր խնդիրները, բայց դրանով հարվածի տակ դրեց Ռուսաստանի հեղինակությունն ու ազդեցությունը Հարավային Կովկասում: 

Մյուս կողմից՝ պատահական չէ զորավարժությունների անվանումը՝ «Մուստաֆա Քեմալ Աթաթյուրք», այսինքն՝ դրանով Ալիևը ցույց է տալիս, որ կտրվում է ռուսական և սովետական անցյալից ու նետվում Թուրքիայի «գիրկը»: Պարզ է, որ դա դուր չի գալիս Ռուսաստանին: Ռուսաստանը խոցված է Արցախում կատարվածից, Բաքուն նրան խայտառակ արեց և հարվածեց նրա դիրքերին Հարավային Կովկասում: Այս ամենը դեռևս իր զարգացումները պետք է ունենա: 

- Եթե խոսենք Հայաստանի տեսանկյունից, իշխանությունները հայտարարում են խաղաղության օրակարգի մասին, որը, սակայն, թերահավատորեն է ընդունվում՝ հաշվի առնելով հակառակորդի վարած քաղաքականությունը: Եթե չկա խաղաղություն, այլընտրանքը պատերազմն է: Մենք պատրաստվո՞ւմ ենք պատերազմի: 

- Որոշակի քայլեր արվում են, մասնավորապես Ֆրանսիայի հետ ռազմատեխնիկական համագործակցություն է զարգանում, բայց միաժամանակ նաև կազմակերպչական ու կառավարչական ոլորտում այնքան շատ են բացթողումները, այնքան մեծ է հասարակության հոգեբանական ապատիայի վիճակը, և այնքան մեծ է իշխանության ձգտումը՝ դա չուղղել՝ սեփական իշխանությունը պահպանելու համար, որ նույնիսկ դրական իրողությունները կորչում են այդ բացասական ֆոնին: Եթե կառավարման համակարգը թերի է, նույնիսկ լավագույն տեխնիկան կարող է մետաղի ջարդոնի վերածվել: 

Մենք երկրում կառավարման շատ լուրջ խնդիր ունենք ամենալայն իմաստով, այսինքն՝ և՛ համակարգերն առանձին վերցրած են վատ գործում, և՛ համակարգերն իրար հետ են վատ համագործակցում: Նման դեպքերում սովորաբար լավ կադրերն են իրավիճակը փրկում, բայց հիմա դա էլ չունենք: 

Դժվար է ասել՝ հաստատ պատերազմ կլինի, թե չէ, համենայն դեպս պատերազմի  կայուն վտանգը պահպանվում է, իսկ լինել-չլինելը մեծապես պայմանավորված է ոչ մեզանից կախված գործոններով: Նախկին զարգացումներին հիմա էլ գումարվել է Իսրայելի և Գազայի հատվածում ստեղծված իրավիճակը: Մեր զարգացումները գալու են այնտեղից, ուղղակի վատն այն է, որ ռազմավարական նախաձեռնությունը մենք զիջել ենք թշնամուն, այսինքն՝ թշնամին է որոշում՝պատերազմ սկսի, թե չէ, և չի էլ մտածում՝պատերազմը կմարսի՞ արդյոք: 

- Արցախում իր նպատակներին հասնելուց հետո թշնամին սկսեց թմբկահարել «Զանգեզուրի միջանցքի» թեման, հիմա էլ դրան գումարվել է անկլավների խնդիրը: Ըստ Ձեզ՝ Հայաստանն ունի՞ հնարավորություն խուսափելու այդ հարցերում կորուստներից:  

- Անկլավների հարցը շատ բարդ է, բազմաշերտ՝ իրավական ու քաղաքական տեսանկյունից: Ինչու եմ շեշտում իրավականը, քանի որ դեռ պետք է հիմնավորվի դրանց պատկանելիությունն Ադրբեջանին: Այն, որ սովորական քարտեզներով տեսել ենք, դեռ ոչինչ չի նշանակում: 
Կարծում եմ՝ այդ խնդիրը կդիտարկվի սահմանազատման և սահմանագծման ժամանակ, իսկ քանի որ դա մոտ ապագայում չի լինի, այդ հարցն էլ առկախ կմնա, մինչև կողմերից մեկն ունենա էական փոփոխություն, որը մյուս կողմին կստիպի խնդիրը լուծել իր օգտին: 
 

 

Ավելացնել նոր մեկնաբանություն

From the author

vd
Բաքվի վերջին հայտարարությունները հարցեր են առաջացնում՝ Ադրբեջանը հրաժարվո՞ւմ է խաղաղության օրակարգից. ԱԳՆ խոսնակ
ցդ
Ալիևն ընկել է դողէրոցքի մեջ և որոշել դիմել գավառական խորամանկությունների. ինչի՞ց է վախենում Բաքվի բռնապետը
fevds
Բաքվի բռնապետ Ալիևն ակնհայտ պատերազմական սպառնալիքով է հանդես եկել. Տաթևիկ Հայրապետյան
ավդսբ ֆ
Երեւանում է ՆԱՏՕ-ի միջազգային ռազմական շտաբի պետը. ի՞նչ է քննարկվել
sc
Բաքվի պահանջը՝ պատժելու արցախյան առաջին պատերազմի գործիչներին, հայկական պետական ինքնությունը կազմալուծելու նպատակ է հետապնդում. քաղաքական վերլուծաբան
եգռ
ՀՀ զինված ուժերի և Վրաստանի պաշտպանական ուժերի միջև համագործակցության հեռանկարներն են քննարկվել
սադցվ
Մոտ ապագայում Փաշինյանը մեզ կհամոզի, թե պետք է պատժել արցախյան առաջին պատերազմի հերոսներին. քաղաքագետ
ցդվֆ վ
Հնդկաստանից ներմուծված ATAGS համակարգերն անցել են փորձարկումները և ծրագրավորվել հայերենով. IDRW
ծ783
Ի՞նչ է քննարկել Փաշինյանը Մակրոնի և Բարնիեի հետ
աբֆ
Հորս հատուկ խցում են տեղավորել, 48 ժամ չեն թողել՝ ջուր խմի. Ռուբեն Վարդանյանի որդու հարցազրույցը Le Point-ին
458965
Այն կետերը, որոնք արդեն իսկ համաձայնեցված են, առնվազն բավարար են Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար. ԱԳ փոխնախարար
ասդռֆտհգ
Ալիևի նոր պահանջը. ի՞նչ է նշանակում պատժել «ադրբեջանցիների հանդեպ բռնություն կատարողներին»
asvdfb
Հայ դատի գրասենյակը COP29-ին ընդառաջ եվրոպացի գործիչներին իրազեկում է Ադրբեջանում բնապահպանական և մարդու իրավունքներին առնչվող խնդիրների մասին
սդֆգբվ
Նիկոլ Փաշինյանը մեկնել է Ֆրանսիա. նախատեսված է հանդիպում Էմանուել Մակրոնի հետ
bfdngf
Լուրջ մտահոգություններ կան, որ Ադրբեջանը կփորձի նոր ռազմական ծրագրեր իրականացնել Հայաստանի և մեր տարածքների դեմ. Միրզոյան
սվդբֆն
Ինչ հետախուզական տվյալներ ունի Բաքուն և ինչպես է պատրաստվում դրանք օգտագործել 
վդբֆ
Լիբանանում ՀՀ ԶՈՒ խաղաղապահ զորախումբը ծառայություն է իրականացնում մարտական գործողությունների գոտուց դուրս. ՊՆ
386
Ես չեմ բացառում, որ վաղը, մյուս օրը Ադրբեջանը մի նոր պատճառ կգտի, որ չստորագրի խաղաղության պայմանագիրը. Ալեն Սիմոնյան
asdxc
ՀՀ-ն պատրաստ է լիովին ապահովել մարդկանց եւ բեռնափոխադրումների անվտանգությունն իր տարածքում. Փաշինյան
սադֆ
Խորամանկություն Սահմանադրական դատարանի ձեռամբ՝ Բաքվի պարտադրանքո՞վ
7896
Ռազմարդյունաբերական կոմիտեին նոր գործառույթներ կտրվեն
դսֆվգբ9
Բաքվում իրականացվում են կոնկրետ քայլեր այսպես կոչված «մեծ վերադարձի» պետական հայեցակարգը կյանքի կոչելու համար
սադ
Անկախության հռչակագիրը՝ «զավակին խժռող ծնող». Սահմանադրական դատարանը սեպտեմբերի 26-ի որոշմամբ ամրագրել է, որ ՀՀ-ն հրաժարվում է Արցախյան հարցից. Գոհար Մելոյան
սվսդֆ
Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը
յհգֆբ
Կարս-Գյումրի երկաթգիծը կարող է նոր դարպաս դառնալ երկու երկրների համար. ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հարցազրույցն «Anadolu»-ին
սդա
Իրանը պարզապես հարևան չէ ՀՀ-ի համար, այն բարեկամ երկիր է, ժողովուրդները ջերմ են միմյանց նկատմամբ. Պապոյան
քցվդ
«Պատմության միտումնավոր ջնջում». Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղում ոչնչացնում է հայկական ժառանգությունը. NOS