452

Անթալիայում ինչ-որ առևտուր է կայացել. Էրդողանն ինքն է հայտարարել, որ կա այս տարածաշրջանի հետ կապված ծրագիր. թուրքագետ 

Հեղինակ
Գոհար Ավետիսյան

«Դետք»-ի հարցերին պատասխանում է թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանը: 

- Մարտի 1-3-ը Թուրքիայում էին գտնվում հայ պաշտոնյաներ` մասնակցելու Անթալիայի դիվանագիտական ֆորումին: Ի՞նչ ուղերձներ հնչեցին այնտեղ, ի՞նչ զարգացումներ սպասել Հայաստան-Ադրբեջան և Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններում: 

- Որևէ արտառոց հայտարարություն չեղավ Անթալիայում, ասվել են որոշ խոսքեր մամուլի համար, ինչը, իհարկե, այդքան էլ էական չէ, որքան այն, թե կուլիսներում ինչ են պայմանավորվել: Այսօրվա Հայաստանի ղեկավարության ժամանակաշրջանում ինչ զարգացումներ էլ որ տեղի են ունենում Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, ես միայն վախով ու կասկածանքով եմ նայում: Ինձ համար շատ պարզ է, որ այնտեղ ինչ-որ առևտուր է կայացել, և, ինչպես միշտ, տվողը մենք ենք այդ առևտրի մեջ: Դրա համար ես վախենում եմ: Առավել ևս, օրերս խորհրդարանում իշխող խմբակցությունը խոսում էր այն մասին, թե Ադրբեջանը Հայաստանի տարածքից որքան տարածք է գրավել կամ նշանառության տակ պահում: Մյուս կողմից` արդեն քանի անգամ Փաշինյանն ասում է, որ եթե անգամ «խաղաղության» պայմանագիր ստորագրենք, խաղաղություն չի լինելու, սպասում է Ադրբեջանի հարձակմանը: Փաշինյանի այդ հայտարարությանն առնվազն պետք է հետևեր այն, թե Հայաստանն ինչ պատրաստություններ է տեսնում` պաշտպանվելու համար, բայց դա չկա: Այսինքն` խորհրդարանում ժողովրդին պատմում են, թե ինչեր են հանձնել, ադրբեջանցիներն ինչեր են վերցրել, բայց երբեք չի խոսվում այդ տարածքների վերադարձի մասին, որովհետև նման նպատակ էլ չկա: 

Ընդհակառակը, իրենք շատ լավ համագործակցում են Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ: Ես պատերազմի ժամանակ ասել էի, որ այլևս չկա Ադրբեջան ու Թուրքիա, կա «Թուրքիա 1» և «Թուրքիա 2», այսօր նրանց ավելանում է նաև «Թուրքիա 3»-ը, և դա Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունն է: 

- Թուրքիան ուսումնասիրող փորձագետները նշում են, թե Արևմուտքը Թուրքիային քարտ-բլանշ է տվել, որ նա ամրանա Հարավային Կովկասում: Տեսնո՞ւմ եք այդպիսի միտում, և ինչի՞ է դա հանգեցնելու:

- Այդ փորձագետները, կարծում եմ, ուշացել են: Թուրքիան քարտ-բլանշն արդեն վաղուց ունի, ավելի ճիշտ` այն ստացել է Էրդողանի առաջին ընտրությունով, և Էրդողանն ինքն է հայտարարել, որ կա այս տարածաշրջանի հետ կապված ծրագիր, և ինքն այդ ծրագրում համանախագահ է: Դրանից հետո այսօր ասել, թե Թուրքիան քարտ-բլանշ է ստացել, ուշացած հայտարարություն է: 

Վերջին տարիներին Արևմուտքի կողմից ի՞նչ ենք տեսնում` միայն խոսքեր: Ոչ մի կոնկրետ գործողություն ո'չ գերիների հետ կապված, ո'չ պատերազմի հետ կապված, ո'չ պատերազմական հանցագործությունների հետ կապված: Այսինքն` լինում է, որ, օրինակ, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում Ադրբեջանը դատապարտվում է, բայց հետո՞: Դա ոչինչ չի նշանակում: Ադրբեջանը, միևնույն է, շարունակում է իր գործունեությունը: Թուրքիան և Ադրբեջանը ներկայումս փորձում են առավելագույն շահը ստանալ այստեղ, դրա համար նրանց ծրագիրը մի քիչ ուշանում է, հետևաբար նրանց փորձում են շտապեցնել:  

Մյուս կողմից` նայեք, թե օրինակ Ֆրանսիան ինչ է անում. հայտարարում են, թե զենք են ուղարկում Հայաստան, որն իրականում զենք էլ չէ: Տեսեք, թե վերջին խմբաքանակն ինչ էր` հեռադիտակ, գիշերային տեսասարքեր և երեք հատ փոքրիկ ռադար: Դա զե՞նք է: Դրանով պարզապես փափուկ բարձ են դնում ժողովրդի գլխի տակ: 

- Այս գործընթացներին զուգահեռ Հայաստանի իշխանությունները հայտարարեցին, որ սառեցնում են գործունեությունը ՀԱՊԿ-ում: Ինչի՞ կարող են հանգեցնել նման զարգացումները:  

- Դա վերոնշյալ գործընթացի մի մասն է: Մինչև ռուսին այստեղ չչեզոքացնեն, իրենց գործերը հեշտորեն չեն կարող կատարել: Բայց մյուս կողմից Ռուսաստանն այն երկիրը չէ, որ վատ խոսք ասես, նեղանա, գնա: Նրան դժվար է դուրս քշել մի տարածքից, որտեղից չի ցանկանում դուրս գալ: Իսկ նա չի ցանկանում այստեղից գնալ: Բայց այս հակառուսականությունը շատ վատ հետևանքներ կարող է ունենալ մեզ համար, և ռուսի հետ թշնամությունը կարող է ավելի վտանգավոր լինել մեզ համար, քան իրենց հետ չհավանած բարեկամությունը: Ցավոք,  մարդկանց շատ քիչ մասն է կարողանում վերլուծել այն, ինչ կատարվում է: 

 

Ավելացնել նոր մեկնաբանություն

From the author

vd
Բաքվի վերջին հայտարարությունները հարցեր են առաջացնում՝ Ադրբեջանը հրաժարվո՞ւմ է խաղաղության օրակարգից. ԱԳՆ խոսնակ
ցդ
Ալիևն ընկել է դողէրոցքի մեջ և որոշել դիմել գավառական խորամանկությունների. ինչի՞ց է վախենում Բաքվի բռնապետը
fevds
Բաքվի բռնապետ Ալիևն ակնհայտ պատերազմական սպառնալիքով է հանդես եկել. Տաթևիկ Հայրապետյան
ավդսբ ֆ
Երեւանում է ՆԱՏՕ-ի միջազգային ռազմական շտաբի պետը. ի՞նչ է քննարկվել
sc
Բաքվի պահանջը՝ պատժելու արցախյան առաջին պատերազմի գործիչներին, հայկական պետական ինքնությունը կազմալուծելու նպատակ է հետապնդում. քաղաքական վերլուծաբան
եգռ
ՀՀ զինված ուժերի և Վրաստանի պաշտպանական ուժերի միջև համագործակցության հեռանկարներն են քննարկվել
սադցվ
Մոտ ապագայում Փաշինյանը մեզ կհամոզի, թե պետք է պատժել արցախյան առաջին պատերազմի հերոսներին. քաղաքագետ
ցդվֆ վ
Հնդկաստանից ներմուծված ATAGS համակարգերն անցել են փորձարկումները և ծրագրավորվել հայերենով. IDRW
ծ783
Ի՞նչ է քննարկել Փաշինյանը Մակրոնի և Բարնիեի հետ
աբֆ
Հորս հատուկ խցում են տեղավորել, 48 ժամ չեն թողել՝ ջուր խմի. Ռուբեն Վարդանյանի որդու հարցազրույցը Le Point-ին
458965
Այն կետերը, որոնք արդեն իսկ համաձայնեցված են, առնվազն բավարար են Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար. ԱԳ փոխնախարար
ասդռֆտհգ
Ալիևի նոր պահանջը. ի՞նչ է նշանակում պատժել «ադրբեջանցիների հանդեպ բռնություն կատարողներին»
asvdfb
Հայ դատի գրասենյակը COP29-ին ընդառաջ եվրոպացի գործիչներին իրազեկում է Ադրբեջանում բնապահպանական և մարդու իրավունքներին առնչվող խնդիրների մասին
սդֆգբվ
Նիկոլ Փաշինյանը մեկնել է Ֆրանսիա. նախատեսված է հանդիպում Էմանուել Մակրոնի հետ
bfdngf
Լուրջ մտահոգություններ կան, որ Ադրբեջանը կփորձի նոր ռազմական ծրագրեր իրականացնել Հայաստանի և մեր տարածքների դեմ. Միրզոյան
սվդբֆն
Ինչ հետախուզական տվյալներ ունի Բաքուն և ինչպես է պատրաստվում դրանք օգտագործել 
վդբֆ
Լիբանանում ՀՀ ԶՈՒ խաղաղապահ զորախումբը ծառայություն է իրականացնում մարտական գործողությունների գոտուց դուրս. ՊՆ
386
Ես չեմ բացառում, որ վաղը, մյուս օրը Ադրբեջանը մի նոր պատճառ կգտի, որ չստորագրի խաղաղության պայմանագիրը. Ալեն Սիմոնյան
asdxc
ՀՀ-ն պատրաստ է լիովին ապահովել մարդկանց եւ բեռնափոխադրումների անվտանգությունն իր տարածքում. Փաշինյան
սադֆ
Խորամանկություն Սահմանադրական դատարանի ձեռամբ՝ Բաքվի պարտադրանքո՞վ
7896
Ռազմարդյունաբերական կոմիտեին նոր գործառույթներ կտրվեն
դսֆվգբ9
Բաքվում իրականացվում են կոնկրետ քայլեր այսպես կոչված «մեծ վերադարձի» պետական հայեցակարգը կյանքի կոչելու համար
սադ
Անկախության հռչակագիրը՝ «զավակին խժռող ծնող». Սահմանադրական դատարանը սեպտեմբերի 26-ի որոշմամբ ամրագրել է, որ ՀՀ-ն հրաժարվում է Արցախյան հարցից. Գոհար Մելոյան
սվսդֆ
Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը
յհգֆբ
Կարս-Գյումրի երկաթգիծը կարող է նոր դարպաս դառնալ երկու երկրների համար. ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հարցազրույցն «Anadolu»-ին
սդա
Իրանը պարզապես հարևան չէ ՀՀ-ի համար, այն բարեկամ երկիր է, ժողովուրդները ջերմ են միմյանց նկատմամբ. Պապոյան
քցվդ
«Պատմության միտումնավոր ջնջում». Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղում ոչնչացնում է հայկական ժառանգությունը. NOS