75240

Լավ չէ հանրությանը համոզել, թե կանոնակարգը կապում է Ադրբեջանի ձեռքը. քաղաքագետ

Հեղինակ
Գոհար Ավետիսյան

Քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ բադալյանը գրում է. «Կա մտայնություն, թե Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ ստորագրված կանոնակարգը՝ սահմանազատման ու սահմանագծման վերաբերյալ, այսպես ասած կապում է Ադրբեջանի ձեռքը եւ թույլ չի տալիս «լեգիտիմ ագրեսիա» իրականացնել Հայաստանի հանդեպ:

Այդպիսի գնահատականը, ներեցեք իհարկե, բայց ըստ իս խոսում է իրավիճակի քաղաքական գնահատման անհամարժեքության մասին: Կանոնակարգը ընդամենը սահմանում է սահմանազատման ու սահմանագծման գործընթացի այսպես ասած ընդհանուր սկզբունքներ, որոնք իրենց զգալի մասով ոչ միայն չունեն կոնկրետություն եւ որոշակիություն, այլ նույնիսկ թողնում են սահմանային տարբեր հատվածներում տարբեր մեկնաբանությունների բավականին մեծ դաշտ:

Օրինակ: Կանոնակարգում նշվում է, որ չկա կոնկրետ քարտեզ եւ օգտագործվելու են վերաբերելի բոլոր քարտեզները: Սա նշանակում է, որ առնվազն տեսականորեն հավանական է իրավիճակ, երբ սահմանային կոնկրետ հատվածում կլինեն տարբեր մոտեցումներ, կողմերի՝ փաստարկային տարբեր քարտեզներ ու որոշումներ: Իսկ այդպիսի իրավիճակներում չկա ճիշտ ու սխալ, այդպիսի իրավիճակում կա ուժի գործոն: Հետեւաբար, այդ օրինակն իսկ բավարար է արձանագրելու համար, որ կանոնակարգը ոչ միայն ձեռք կապող չէ, այլ նույնիսկ կարող է լինել ձեռք արձակող:

Սա նշանակու՞մ է, որ ավելի լավ է առանց կանոնակարգի: Իհարկե ոչ: Առանց կանոնակարգի ավելի լավ չէ: Բայց, լավ չէ հանրությանը համոզել, թե կանոնակարգը կապում է Ադրբեջանի ձեռքը: Եվ այդպես չէ նույնիսկ Ալմա Աթայի հռչակագրի առնչությամբ:

Նախ, չնայածծ նշվում է դրա մասին, սակայն այստեղ կա երկու հանգամանք: Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանների վերաբերյալ պարունակում է շատ ընդհանրական, վերացական մի ձեւակերպում՝ «հարգելով գոյություն ունեցող սահմանները»: Եվ սա մեկնաբանել այնպես, թե իբր սահմանում է, որ ԽՍՀՄ վարչական սահմանները դառնում են պետական սահման, մեղմ ասած գուցե ցանկալին իրականության տեղ մատուցել է, ոչ ավելի:

Երկրորդ, ինչպես ապրիլի 19-ի հայտարարության մեջ, այդպես էլ կանոնակարգում հստակ առկա է վերապպահումը, որ՝ խաղաղության պայմանագրով այլ սկզբունքի շուրջ համաձայնության գալու դեպքում Ալմա Աթիի փոխարեն կկիրառվի այլ սկզբունք: Իսկ այստեղ խնդիրը լոկ այն չէ, որ սկզբունքը կարող է փոխվել: Այստեղ խնդիրը, եւ թերեւս բուն խնդիրն այն է, որ իրավական փաստաթղթում այդ վերապահման առկայությունը Ադրբեջանի համար առնվազն հիմք է հարաբերական դիտարկել Ալմա Աթիի սկզբունքը, քանի դեռ խաղաղության պայմանագիր ստորագրված չէ եւ դրա շուրջ ընթանում են քննարկումներ:

Այդպիսով, մեկնաբանությունները, թե կանոնակարգը կապում է Ադրբեջանի ձեռքը, տեղին չեն ելնելով հենց կանոնակարգի բովանդակությունից:

Մինչդեռ, կան ընդհանրապես պատերազմի ու խաղաղության ռեգիոնալ քաղաքական, աշխարհաքաղաքական եւ աշխարհտնտեսական էական ասպեկտները, ըստ էության ցանկացած փաստաթղթի հանդեպ դոմինանտ ասպեկտները»:

 

Ավելացնել նոր մեկնաբանություն

From the author

vd
Բաքվի վերջին հայտարարությունները հարցեր են առաջացնում՝ Ադրբեջանը հրաժարվո՞ւմ է խաղաղության օրակարգից. ԱԳՆ խոսնակ
ցդ
Ալիևն ընկել է դողէրոցքի մեջ և որոշել դիմել գավառական խորամանկությունների. ինչի՞ց է վախենում Բաքվի բռնապետը
fevds
Բաքվի բռնապետ Ալիևն ակնհայտ պատերազմական սպառնալիքով է հանդես եկել. Տաթևիկ Հայրապետյան
ավդսբ ֆ
Երեւանում է ՆԱՏՕ-ի միջազգային ռազմական շտաբի պետը. ի՞նչ է քննարկվել
sc
Բաքվի պահանջը՝ պատժելու արցախյան առաջին պատերազմի գործիչներին, հայկական պետական ինքնությունը կազմալուծելու նպատակ է հետապնդում. քաղաքական վերլուծաբան
եգռ
ՀՀ զինված ուժերի և Վրաստանի պաշտպանական ուժերի միջև համագործակցության հեռանկարներն են քննարկվել
սադցվ
Մոտ ապագայում Փաշինյանը մեզ կհամոզի, թե պետք է պատժել արցախյան առաջին պատերազմի հերոսներին. քաղաքագետ
ցդվֆ վ
Հնդկաստանից ներմուծված ATAGS համակարգերն անցել են փորձարկումները և ծրագրավորվել հայերենով. IDRW
ծ783
Ի՞նչ է քննարկել Փաշինյանը Մակրոնի և Բարնիեի հետ
աբֆ
Հորս հատուկ խցում են տեղավորել, 48 ժամ չեն թողել՝ ջուր խմի. Ռուբեն Վարդանյանի որդու հարցազրույցը Le Point-ին
458965
Այն կետերը, որոնք արդեն իսկ համաձայնեցված են, առնվազն բավարար են Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար. ԱԳ փոխնախարար
ասդռֆտհգ
Ալիևի նոր պահանջը. ի՞նչ է նշանակում պատժել «ադրբեջանցիների հանդեպ բռնություն կատարողներին»
asvdfb
Հայ դատի գրասենյակը COP29-ին ընդառաջ եվրոպացի գործիչներին իրազեկում է Ադրբեջանում բնապահպանական և մարդու իրավունքներին առնչվող խնդիրների մասին
սդֆգբվ
Նիկոլ Փաշինյանը մեկնել է Ֆրանսիա. նախատեսված է հանդիպում Էմանուել Մակրոնի հետ
bfdngf
Լուրջ մտահոգություններ կան, որ Ադրբեջանը կփորձի նոր ռազմական ծրագրեր իրականացնել Հայաստանի և մեր տարածքների դեմ. Միրզոյան
սվդբֆն
Ինչ հետախուզական տվյալներ ունի Բաքուն և ինչպես է պատրաստվում դրանք օգտագործել 
վդբֆ
Լիբանանում ՀՀ ԶՈՒ խաղաղապահ զորախումբը ծառայություն է իրականացնում մարտական գործողությունների գոտուց դուրս. ՊՆ
386
Ես չեմ բացառում, որ վաղը, մյուս օրը Ադրբեջանը մի նոր պատճառ կգտի, որ չստորագրի խաղաղության պայմանագիրը. Ալեն Սիմոնյան
asdxc
ՀՀ-ն պատրաստ է լիովին ապահովել մարդկանց եւ բեռնափոխադրումների անվտանգությունն իր տարածքում. Փաշինյան
սադֆ
Խորամանկություն Սահմանադրական դատարանի ձեռամբ՝ Բաքվի պարտադրանքո՞վ
7896
Ռազմարդյունաբերական կոմիտեին նոր գործառույթներ կտրվեն
դսֆվգբ9
Բաքվում իրականացվում են կոնկրետ քայլեր այսպես կոչված «մեծ վերադարձի» պետական հայեցակարգը կյանքի կոչելու համար
սադ
Անկախության հռչակագիրը՝ «զավակին խժռող ծնող». Սահմանադրական դատարանը սեպտեմբերի 26-ի որոշմամբ ամրագրել է, որ ՀՀ-ն հրաժարվում է Արցախյան հարցից. Գոհար Մելոյան
սվսդֆ
Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը
յհգֆբ
Կարս-Գյումրի երկաթգիծը կարող է նոր դարպաս դառնալ երկու երկրների համար. ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հարցազրույցն «Anadolu»-ին
սդա
Իրանը պարզապես հարևան չէ ՀՀ-ի համար, այն բարեկամ երկիր է, ժողովուրդները ջերմ են միմյանց նկատմամբ. Պապոյան
քցվդ
«Պատմության միտումնավոր ջնջում». Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղում ոչնչացնում է հայկական ժառանգությունը. NOS